060 | SCHILDEREN ... GEZONDHEID & MILIEU ... ?

De laatste weken van het voorbije jaar is er op kasteel Meylandt veel te doen geweest rond het schilderen met olieverf, en meer bepaald over de gezondheidsrisico's en de milieubelasting van de daarbij horende producten zoals 'terpentijn' en 'white spirit'(dit laatste wordt in Nederland 'terpentine' genoemd'). Dat er iets zou moeten gaan veranderen was al langer duidelijk, want ondertussen is geweten dat white-spirit en andere oplosmiddelen niet alleen de olieverf verdunnen en oplossen, maar dat ze worden opgenomen in het lichaam via inademing en via de huid. Daar worden ze opgeslagen in vethoudende weefsels en die zitten in belangrijke mate in de hersenen. Het lichaam kan die oplosmiddelen niet afbreken of uitstoten. In de hersenen leiden ze o.a. tot geheugen- en concentratiestoornissen en op lange termijn leidt dit soms tot vroegtijdige dementie of organo-psycho-syndroom (OPS, schildersziekte). Zij hebben een irriterende werking op de huid, de slijmvliezen en de ogen. Zij tasten de nieren, de lever en het zenuwstelsel aan. En trouwens, ikzelf rijd regelmatig na de lessen naar huis met een gevoel van misselijkheid waarvan ik dan 's avonds nog verder kan genieten. Het feit dat ik reeds meer dan een halve eeuw Crohn-patient ben zal wel meespelen in dit verhaal. En ik wil dus graag andere, nieuwe wegen onderzoeken! Reeds twee maal heb ik een poging gedaan om met watervermengbare olieverf te werken. Maar telkens werd dat één grote teleurstelling. Ik ben al enkele jaren gewoon om met zeer dunne (met terpentijn verdunde) lagen olieverf te schilderen, en dat lukte niet met 'Cobra' of 'Artisan'. Het gedrag van de verdunde olieverf was totaal anders! Komt daarbij dan nog dat de droogtijd veel en veel trager werd ... neen, dit was voor mij meer 'mens-erger-je-niet' dan plezier hebben in het schilderen. En dan is er ook de reukloze terpentine/white-spirit, zoals 'Talens 089', waaruit de aromatische bestanddelen zijn gefilterd, wat echter nog gevaarlijker toestanden creëert : de schadelijke dampen zijn er nog wel degelijk, maar je ruikt ze niet! Dit is dus ook geen oplossing. Van het merk 'Forever' (schoonmaakproducten) bestaat er een 'Eco White Spirit', een vervanger van de klassieke 'white spirit', die ongevaarlijk zou zijn voor milieu en mens. Op het veiligheidsinformatieblad dat ik in handen kreeg stonden echter nogal wat tegenstrijdigheden vermeld, die bij ondergetekende dan automatisch de knop 'argwaan' doen knipperen. En de laatste les van vorig jaar heb ik dit product uitgeprobeerd. Het schilderij 'Stilleven 2 met venster' heb ik geschilderd met olieverf verdund met deze eco-white-spirit. En dit lukte wel, maar terwijl de klassieke terpentijn en white spirit zeer vluchtig zijn en de olieverf snel doen drogen, zitten er in deze eco-versie 'vetzuuresters' als bestanddeel, wat waarschijnlijk verklaart waarom het werken met dit product de verf vet maakt, alsof je met medium werkt. De droogtijd gaat dan ook over dagen. Een ander probleem is dat je met deze eco-versie geen magere eerste grondlaag kan opzetten. Het systeem van opbouw van mager naar vet kan dus niet. Ach ... ook maar opbergen zeker ? En dan heb ik vorige week het besluit genomen om acrylverf uit te proberen : informatie verzamelen, op het internet, in boeken, technieken, merken, prijsverschillen, ... En dan met mijn verlanglijstje naar de winkel. Ik was enkele dagen bezig geweest met op het internet te zoeken naar de kleuren die het dichtst mijn olieverf-kleurenpalet benaderden. En dat was niet gemakkelijk. Uiteindelijk heb ik uit meerdere merken moeten selecteren om tot een bijna gelijkwaardig kleurengamma te komen. En dan nog een pot 'medium mat' (voor een eerste grondlaag/om verf te verdunnen/betere hechting) en een flesje 'Retarder' of droogtijdvertrager (om langer in de verf te kunnen werken), en ik kon beginnen aan mijn eerste acrylschildering. Eerst heb ik een doek van 120 cm bij 80 cm een eerste grondlaag gegeven van een mengsel van enkele acrylkleuren (gele oker, payns grijs en titaan wit) met 'medium mat' en water. Zoals ook met de olieverf, gebruikte ik ook hier een lakrolletje voor deze eerste laag. En toen volgde een tweede doek van 140 cm bij 100 cm. En tegen de tijd dat dit tweede doek een laag had, was het eerste zo goed als droog. En het resultaat benaderde de resultaten met olieverf redelijk goed. Ik was tevreden. En de volgende dag heb ik dan een schildering gemaakt waarbij ik een werk van enkele jaren terug 'Droom Vrede' heb vergroot en heb geprobeerd de kleuren zo dicht mogelijk te benaderen. En dat is me aardig gelukt, alhoewel ik er schrik voor had, want ik heb altijd al de indruk gehad dat acrylkleuren iets schreeuwerigs hadden. Ik vond ze meestal te fel gekleurd. Olieverfkleuren daarentegen vond ik altijd al iets zachts, gedempt hebben. Misschien is het dat kleine tikkeltje oxidezwart, of payns grijs of titaan wit dat in bijna al mijn kleuren vermeng, dat het 'm doet. En geen terpentijn- of white-spiritegeuren meer. Heerlijk! 'Droom Vrede 2'